Hij zit lekker, loopt lekker, je trekt ‘m makkelijk aan en uit en hij geeft je outfit een sportieve twist. Daarnaast is hij er in alle soorten, kleuren en stijlen, van hoog tot laag en van canvas tot leer. Deze trouwe vriend doet het goed onder iedere spijkerbroek, maar mag tegenwoordig ook zeker onder een nette pantalon. Hij was er voor je toen je je in je puberjaren wilde onderscheiden als alternatieve rocker, skater, hiphopdude of gabber, maar is met je meegegroeid tot onmisbaar item in je volwassen garderobe. Ik heb het natuurlijk over de sneaker. Wat is het verhaal achter de lievelingsschoen van menig man en vrouw? Ik zocht het voor je uit. Dit is de geschiedenis van de sneaker.
De voorloper van de sneaker
Voor het ontstaan van de sneaker, of eigenlijk z’n voorloper de gymschoen, moeten we terug naar het jaar 1865. Welgestelde mensen vermaakten zich in die tijd graag met een potje croquet: een balspel waarbij de bal met een houten hamer onder poortjes door geslagen moet worden om de eindpaal te bereiken. Een soort ouderwetse variant op golfen dus. Croquet werd gespeeld op een grasveld, waarbij schoenen met goede grip geen overbodige luxe waren. Maar toendertijd waren ‘gemakkelijke’ schoenen verre van gemeengoed; schoeisel moest bovenal netjes zijn. Praktische schoenen werden alleen tijdens werk gedragen. Door croquet ontstond de behoefte aan een sportschoen en voilà, de croquetsandaal werd geboren: een schoen met rubberen zool, canvas bovenwerk en veters. Hét begin van de gymschoen voor sportdoeleinden.
Sport als aanjager
In de decennia die daarop volgden werden gymschoenen door steeds meer mensen gedragen om op te sporten, bijvoorbeeld ook voor tennis. Het werd voor schoenfabrikanten dus interessant om sportschoenen op grotere schaal te produceren. In Amerika bracht de U.S. Rubber Company in 1916 de Ked op de markt: een gymp met rubberen zool, wat door z’n betaalbaarheid de eerste wijdverbreide populaire gymschoen werd. Een ander bedrijf dat hooggesloten sportschoenen produceerde was Converse. In 1917 brachten zij een model op de markt genaamd All Star. Dit model werd snel populair onder basketballers, mede dankzij de Amerikaanse basketbalspeler en -coach Chuck Taylor. Hij hielp Converse de All Star perfectioneren voor de sport en werd een ambassadeur voor de schoen. Tegen de jaren ’60 liep iedere professionele basketballer op All Stars.
Begin 20e eeuw werd de term ‘sneakers’ gemeengoed. Over waar deze benaming vandaan komt doen verschillende sterke verhalen de ronde. Wat deze gemeen hebben is dat het woord sneaker afgeleid zou zijn van het werkwoord 'sneaken', wat sluipen betekent, vanwege de geruisloosheid van de rubberen zolen. Hierop zou je namelijk makkelijker rond kunnen sneaken, bijvoorbeeld om boeven te vangen. Al in 1887 werd er melding gemaakt van sneakers als de benaming die jongens gebruikten voor hun tennisschoenen, maar vanaf 1917 werd de term sneakers ook echt gebruikt in Amerikaanse advertenties.
Niet alleen in Amerika was er behoefte aan sportschoenen. Rond 1920 begonnen in Duitsland de broers Adolf en Rudolf Dassler met het produceren van tennis- en voetbalschoenen. Na de Tweede Wereldoorlog kregen de broers ruzie en besloot Rudolf z’n eigen plan te trekken. Zo werden in 1949 de merkrivalen Adidas (een samentrekking van Adi Dassler) en Puma geboren. Lees hier meer over deze concurrerende broers.
Geliefd door het grote publiek
Gedurende de 20e eeuw kreeg iedere sport wel z’n eigen sneaker. Naast basketbal, tennis en voetbal was er ook de atletiek die nieuwe sneakermerken kickstartte. Het bedrijf Blue Ribbon Sports maakte atletiekschoenen met een bijzondere zool, namelijk een wafelzool. Deze zool zou voor betere verdeling van de druk zorgen. Dit gecombineerd met de zachte voering en het nylon bovenwerk maakte dit de perfecte schoen voor renners. Het bedrijf liet een logo ontwerpen voor op hun gympen, een zogeheten swoosh-teken. Deze gympen werden vernoemd naar de Griekse godin van de overwinning: Nike. In 1971 kwamen de eerste Nikes op de markt, waarna Blue Ribbon Sports eind jaren ’70 hun bedrijfsnaam veranderde naar Nike.
De populariteit van sneakers onder sporters sloeg over naar de jeugd; zij wilden op hun atletische helden lijken, onder andere door dezelfde schoenen te dragen. Daarnaast ontpopten vanaf de jaren ’70 muzikanten, filmsterren en hippies zich ook tot fervent sneakerdragers. De alternatieve, nonchalante sneaker werd zo dé schoen van de jongere generatie.
Adidas introduceerde in deze periode de lederen sneaker. Deze werd snel opgepikt door de hiphopscene. Rappers, breakdancers en jonge hiphopliefhebbers; ze wilden allemaal de nieuwste sneakers hebben. Zo ontstond een subcultuur waarin het de kunst was om de meest ‘freshe’ sneakers te hebben. In de jaren ’80 en ’90 werd hiphop steeds meer mainstream, waardoor nóg meer jongeren besmet werden met het sneakervirus. Maar ook de subculturen onderling beïnvloedden elkaar; rappers wilden op sporters lijken, sporters op rappers, hiphop beïnvloedde de skaterscene en die op zijn beurt weer de rockers. Iedere subcultuur had zijn eigen favoriete stijl, maar één gemene deler: de liefde voor de sneaker. Sneakermerken gingen de strijd met elkaar aan wat betreft nieuwe modellen en vernieuwing: zo brachten de jaren ’80 ons vele hoge sneakers (denk Nike Air Jordan vs. Reebok Pumps), en de jaren ’90 sneakers met futuristische zolen, kleuren, opdrukken en materialen (perfect om op te gabberen).
De sneaker als wardrobe essential
Sinds de 21e eeuw is de sneaker absoluut niet meer weg te denken uit de garderobe. Het afgelopen decennia groeide de schoen uit van een rebel tot een volwassen luxeproduct. Rustig, opvallend, retro of futuristisch; zoveel keuze als vandaag de dag is er nog nooit geweest. We zien veel comebacks van oude stijlen in een nieuw jasje, maar ook classics die nooit out of style gaan. Na een rondvraag onder mijn mannelijke collega’s weet ik het zeker: de sneaker is dé outfit-afmaker, dé go-to schoen en by far het lievelingsschoeisel van vrijwel iedereen.
Hoeveel paar sneakers heb jij in je kast? En wat is jouw favoriete sneakermerk? Deel het met ons via Facebook of Instagram en wie weet featuren we jou op onze pagina's.
Bekijk sneakers in de Sale Bekijk de nieuwe collectie sneakers
